-In gesprek met Nathalie De Swaef-
Een halve legislatuur lang mocht Jetse Schepen Nathalie De Swaef de bevoegdheid ‘Vlaamse Gemeenschap’ uitoefenen, waaronder ‘Nederlandstalig onderwijs, cultuur, senioren en jeugd’ vallen. Het was geen lange periode waarvan de werking bovendien meer dan de helft van de termijn door Covid bemoeilijkt werd. Maar dankzij een fantastische ploeg (dienst, adviesraden, verenigingen, vrijwilligers) werd er toch heel wat moois verwezenlijkt. We gaan in gesprek met Nathalie en maken samen de balans op.
Kan je iets vertellen over je werkwijze tijdens deze 3,5 jaren?
“De principes van het cultuurbeleidsplan vormden onze leidraad: cultuur moet toegankelijk zijn voor iedereen en daarom hebben we ingezet op talentontwikkeling en het stimuleren van ontmoeting en verwondering. Cultuur is een belangrijk en krachtig middel om in een samenleving waar polarisatie soms zegeviert, op zoek te gaan naar wat ons als mensen verbindt. En dan ontstaan er vaak heel erg mooie dingen.
Werken aan cultuur is groepswerk. In de eerste plaats was is er de fijne samenwerking tussen de partners van het cultuurbeleidsplan (gemeentelijke cultuurdienst, GC Essegem en de bibliotheek). Maar vanzelfsprekend werkten we ook samen met de Franstalige partners (vb Klassiek in de Abdij, Artiestenparcours) en de Gewestelijke partners zoals Visit.brussels (vb 100 jaar tuinwijken)
Wat onderwijs betreft kon ik rekenen op 4 zeer goede directies die als geen ander de noden van zowel personeel als leerlingen kennen. Dus ook hier: beleid voeren doe je samen. Het is aan mij om de belangen van onze scholen zo goed mogelijk te verdedigen, maar ook om eerlijk te zijn in mijn boodschap en prioriteiten te stellen wanneer er onvoldoende budget is. Meer in het algemeen heb ik aandacht besteed aan transversaal werken: bijvoorbeeld door een link te leggen tussen scholen en duurzame mobiliteit, te streven naar afvalvrije scholen, in te zetten op good food en fairtrade Ook ging er veel tijd naar infrastructuurdossiers. Dat is niet meer dan logisch: goed onderwijs verdient kwaliteitsvolle en stimulerende gebouwen en speelplaatsen.”
Wat waren de belangrijkste pijlers van jouw cultuurbeleid?
“Deze werkwijze - met het cultuurbeleidsplan als basis - resulteerde in een divers, laagdrempelig en kwalitatief aanbod. In zalen of op straat, voor grote groepen of een specifiek publiek, steeds met de nadruk op kwaliteit. We bleven investeren in gevestigde waarden zoals Klassiek in de Abdij of het Straatkunstenfestival Voenk, maar zetten ook in op nieuwe initiatieven zoals Firm Artlab.
Dankzij het subsidiereglement Quartier Cultuur konden amateurkunstenaars, wijkcomités of verenigingen beroep doen op de steun van de cultuurdienst voor het organiseren, op wijkniveau, van culturele ontmoetingen, speelstraten of activiteiten in het kader van Zomer in Jette.”
Kan je iets meer vertellen over de dynamiek in de Bibliotheek?
“Onze bibliotheek bloeit. Het aantal ontleningen en gebruikers ligt hoog, de dynamiek is groot. De bibliotheek is een belangrijke partner voor onze scholen, maar ook voor senioren- of andere verenigingen.
De bibliotheek van vandaag is niet alleen een plaats waar je boeken of dvd’s ontleent, het is een plek voor ontmoeting en activiteiten, een soort verlengstuk van je salon. Wij proberen de bibliotheek op die manier te gebruiken: workshops, lezingen, studieruimte, erfgoedbank, zaden- en plantenbib, kleine optredens van de Muziekacademie… Alleen is de ruimte hier niet ideaal voor.
Op termijn willen we dus investeren in de infrastructuur om nog meer die hedendaagse rol te kunnen opnemen. Daar werden al de eerste belangrijke stappen gezet: studiebureau A-practice maakte een haalbaarheidsstudie en de gemeente diende een project in bij Beliris.”
En ook onze Muziekacademie is een bruisende plek die blijft groeien. Welke uitdagingen werden daar aangepakt?
“Onze Muziekacademie levert geweldig veel kwaliteit. Maar de infrastructuur beantwoordt niet meer aan de noden. De gemeente stelde in 2021 een studiebureau aan om plannen te tekenen voor betere infrastructuur op de huidige hoofdlocatie, met name de Van Asbroeckschool.
De bouw van aparte ruimtes voor de academie (slagwerkklas, jazz- pop- rockklas, auditorium, repetitieruimte) is gepland in 2024, dankzij steun van de VGC en de Vlaamse Gemeenschap. Op dit ogenblik wordt het bouwdossier opgestart. Het resultaat zal een inspirerende leer- en werkomgeving worden voor de leerlingen en de leerkrachten. En er zullen ook een aantal ruimtes exclusief voor de academie komen die niet gedeeld worden met de dagschool.” > Lees meer over dit dossier
Het Nederlandstalig onderwijs in Brussel blijft een actueel thema. Wat werd er gerealiseerd in Jette tijdens je legislatuur?
Onderwijs heeft een groot emancipatorisch karakter: gelijke onderwijskansen bepalen de start van elk kind en daarom is het van groot belang dat kinderen zich goed voelen op school. Het project Brede School gaat hiermee aan de slag. Daarbij aansluitend is het ook belangrijk om de drempel voor ouders zo laag mogelijk te houden, hen uit te nodigen om te spreken met directie en leerkrachten. Ik was daarom erg blij met de start van het proefproject Geïntegreerd Breed Onthaal waarbij in een aantal van onze scholen soms iemand van het CAW aanwezig is.
Tot slot nog iets over het project Taalprikkels dat werd opgestart tijdens de Covid-periode en er kwam na een oproep van de Vlaamse Gemeenschap voor laagdrempelige projecten die anderstalige kinderen in het Nederlandstalig onderwijs konden helpen bij het onderhouden en/of verbeteren van hun Nederlands. Ons project, een samenwerking van deBibliotheek, de dienst en de Brede School, werd weerhouden en we konden aan de slag met 60.000 euro subsidies. Sindsdien organiseren we in de vakantie en in het weekend allerlei voorleesmomenten, vertelsessies of educatieve wandelingen. Dankzij een aangepaste communicatie bereiken we kansengroepen. De uitdaging is dit zodanig te integreren in de werking dat we de activiteiten ook kunnen blijven aanbieden wanneer de subsidies wegvallen.
Wil je nog iets meegeven aan je opvolger, Joris Poschet?
Ik wil zeker meegeven hoeveel geluk hij heeft met de goede ploeg op onderwijs en cultuur. En natuurlijk ook vragen de vele opgestarte infrastructuurdossier tot een goed einde te brengen. Mijn grootste bezorgdheid betreft het leerkrachtentekort. Dat overstijgt Jette, maar ervaar ik wel als een bedreiging. De kwaliteit van ons aanbod is immers essentieel.
Benieuwd naar het volledige overzicht van Nathalie haar realisaties? Lees haar bilan na 3,5 legislatuur:
CULTUUR
Werken aan cultuur is groepswerk. In de eerste plaats was is er de mooie samenwerking tussen de partners van het cultuurbeleidsplan (gemeentelijke cultuurdienst, GC Essegem en de bibliotheek). Maar vanzelfsprekend werkten we ook samen met de Franstalige partners (vb Klassiek in de Abdij, Artiestenparcours) en de gewestelijke partners zoals Visit.brussels (vb Jazz op het balkon)
Telkens opnieuw vormden de principes van het cultuurbeleidsplan onze leidraad: cultuur moet toegankelijk zijn voor iedereen, we zetten in op talentontwikkeling, stimuleren ontmoeting en verwondering.
Deze werkwijze resulteerde in een divers, laagdrempelig en kwalitatief aanbod. In zalen of op straat, voor grote groepen of een specifiek publiek, steeds met de nadruk op kwaliteit. We bleven investeren in gevestigde waarden zoals Klassiek in de Abdij of het straatkunstenfestival Voenk, maar zetten ook in op nieuwe initiatieven zoals Firm Artlab.
Cultuur en sport is er een zaak van iedereen en dus houden we de drempels zo laag mogelijk, financieel maar ook qua locatie. Met de Brede School ontwikkelden we een vrijetijdskalender zodat alle ouders en kinderen op de hoogte zijn van wat er te beleven valt en de weg vinden naar boeiende activiteiten.
Met Firm Artlab creëerden de Nederlandstalige en Franstalige cultuurdienst een gemeentelijke vzw die in een leegstaand gebouw atelierruimte bood aan kunstenaars, maar ook een plek voor Jettenaren en verenigingen met goesting in cultuur.
Een ander leegstaand gebouw biedt dan weer plek voor een aantal socio-culturele verenigingen onder de noemer CBO en dankzij de verenigende kracht van vzw Kwa, de organisatoren van Jam’in Jette. Het repair café, Velokanik, de lokale amnestygroep, … hebben op die manier een tijdelijke plek voor activiteiten. In de tuinwijk gaat kunstenaar Nicolas Lestaeghe aan de slag in een leegstaande woning van Lojega.
Dankzij het subsidiereglement Quartier Cultuur kunnen amateurkunstenaars, wijkcomité’s of verenigingen beroep doen op de steun van de cultuurdienst voor het organiseren, op wijkniveau, van culturele ontmoetingen, speelstraten of activiteiten in het kader van Zomer in Jette.
Deze werkwijze vormt een aanvulling op de steun aan het traditionele verenigingsleven. Financieel, maar ook mentaal. In de Covidperiode probeerden we organisaties zoveel mogelijk bij te staan bij het schakelen op zoek naar een aangepaste werking.
Cultuur is ook infrastructuur. Samen met studiebureaus bereiden we de renovatie van een aantal culturele gebouwen voor: muziekacademie, bibliotheken, abdij. Kwaliteitsvolle activiteiten verdienen immers een kwaliteitsvolle ruimte.
Maar net zo goed verdient cultuur een zichtbare plek in de openbare ruimte: straatkunstenfestival, speelstraten, culturele ontmoetingsplekken zoals Agora Blabla, muurfresco’s…
We geven Jette een uitstraling als culturele baken voor Noord-West Brussel
BIBLIOTHEEK
Onze bibliotheek bloeit. Het aantal ontleningen en gebruikers ligt hoog, de dynamiek is groot. De bibliotheek is een belangrijke partner voor onze scholen, maar ook voor senioren- of andere verenigingen.
Kinderen vinden gemakkelijk de weg naar de bib, oa door de laagdrempelige link met de scholen en de Brede School. Jongeren zijn een minder evidente groep. We verplaatsten echter de jongerenafdeling zodat zij niet meer naar de kinderbib moeten om hun lectuur te vinden. En vanzelfsprekend onthaalt onze bib graag studerende jongeren. Samen met JH De Branding proberen we de groep te bereiken. Met vallen en opstaan.
De bibliotheek van vandaag is niet alleen een plaats waar je boeken of dvd’s ontleent, het is een plek voor ontmoeting en activiteiten, een soort verlengstuk van je salon. Wij proberen de bibliotheek op die manier te gebruiken: workshops, lezingen, studieruimte, erfgoedbank, zadenbib, kleine optredens van de muziekacademie… Alleen is de ruimte hier niet ideaal voor. Op termijn willen we investeren in de infrastructuur om nog meer die hedendaagse rol te kunnen opnemen. Studiebureau A-practice maakte een haalbaarheidsstudie en de gemeente diende een project in bij Beliris.
De bibliotheek beschikt over een fantastische ploeg medewerkers, maar legt ook de link naar vrijwilligers. Misschien zag u al de ploeg van de erfgoedbank aan het werk bij het inventariseren van foto’s over het oude Jette of de ploeg van de zadenbib bij het sorteren van de binnengebrachte zaadjes. En wie veel weet over een onderdeel van de collectie, nodigen we uit om als curator in overleg te gaan met de ploeg en suggesties te doen voor aankopen of activiteiten.
De zadenbib kreeg trouwens een vervolg met de plantenbib, in samenwerking met de Franstalige collega’s. Zo leggen we niet alleen de link naar talentvolle groene vingers en duurzame ontwikkeling en geven we een ruime invulling aan de bibliotheek, maar verhogen ook het huiskamergevoel in de bib. Al moeten we toegeven dat de ruimte vandaag niet optimaal is om deze uitdaging te kunnen waarmaken.
Tot slot een woordje over het project Taalprikkels. Bij het begin van de Covidperiode deed de Vlaamse Gemeenschap een oproep voor laagdrempelige projecten die anderstalige kinderen in het Nederlandstalig onderwijs kunnen helpen bij het onderhouden en/of verbeteren van hun Nederlands. Ons project, een samenwerking van de bibliotheek, de dienst en de Brede School, werd weerhouden en we konden aan de slag met 60.000 euro subsidies. Sindsdien organiseren we in de vakantie en in het weekend allerlei voorleesmomenten, vertelsessies of educatieve wandelingen. Dankzij een aangepaste communicatie bereiken we kansengroepen. De uitdaging is dit zodanig te integreren in de werking dat we de activiteiten ook kunnen blijven aanbieden wanneer de subsidies wegvallen.
MUZIEKACADEMIE
Onze Jetse muziekacademie blijft groeien. Met steeds meer leerlingen en nieuwe cursussen is de academie een belangrijke plek voor Noord-West Brussel. Dit jaar tellen we 780 leerlingen, wat alweer een stijging van bijna 7 % is tegenover vorig jaar. Op 7 jaar tijd is het leerlingenaantal verdubbeld.
Om zo veel mogelijk kinderen te laten proeven van het aanbod, komt de academie naar een aantal Jetse scholen. De Brede School zorgt voor verdere toeleiding, ook van kinderen voor wie deze keuze van thuis uit niet evident is.
In 2019 vierde onze academie haar 50ste verjaardag. Het geplande grote feest moesten we enigszins downsizen owv Covid. Kleinere optredens, online lessen, you tube opnames… ook onze academie kan intussen schakelen als de beste. En intussen konden onze leerlingen eindelijk hun verjaardagsconcert brengen in Zinnema.
Het zorgenkind is echter de infrastructuur. De gemeente stelde in 2021 een studiebureau aan om plannen te tekenen voor betere infrastructuur op de huidige hoofdlocatie, nl de Van Asbroeckschool. De bouw van aparte ruimtes voor de academie (slagwerkklas, jazz- pop- rockklas, auditorium, repetitieruimte) is begroot voor 2024, dankzij steun van de VGC en de VG. Op dit ogenblik werken we aan het lastenboek voor de architectuurwedstrijd. Daarnaast blijven we wel werken met een gedecentraliseerd en dus laagdrempelig aanbod in een aantal scholen.
SENIOREN
De senioren verdienen speciale aandacht als groep omdat ze minder makkelijk te bereiken zijn.
De seniorenreis naar verre, warme oorden hebben we afgeschaft omdat de reis relatief duur was en veel werkuren kostte terwijl ze slechts voor een zeer beperkte groep werd georganiseerd. De bedoeling was vooral in te zetten op kleine uitstappen en intergenerationele activiteiten. Zo organiseerden we een uitstap van grootouders en kleinkinderen naar de Efteling, een bezoek aan de Beekse Bergen, aan Gent, bezoeken aan de kerstmarkt, een senioreninfomarkt, concerten.
Meer nog dan bij de andere groepen, stak Covid stokken in de wielen. De traditionele kersttafel met koffie, taart en optredens kon ook in 2021 niet doorgaan, net als het bezoek aan St-Baafs en het Lam Gods of het nieuwjaarsconcert. We zochten alternatieven voor de geplande activiteiten: een bezoek in zeer kleine groep aan kleine Brusselse musea ism het Magrittehuis bvb. Soms moesten de senioren het doen met een kaartje, een kalender van de Erfgoedbank, een chocolaatje, een digitaal concert van de Filharmonie, geïmproviseerde optredens in de tuin van het rusthuis of op straat, soep en een hart onder de riem aangeboden met de TukTuk van vzw Labolobo…
We ondersteunen de seniorenverenigingen zoals Okra of de scrabbleclub financieel en logistiek. Ook zij hadden echter momenten waarbij ze niets mochten organiseren en hun leden op een andere manier een hart onder de riem staken.
JEUGD
Jongeren zijn geen evidente groep. De zoektocht naar interessante activiteiten en geïnteresseerde deelnemers leverde soms kleine succesjes op, maar bleef vaak erg moeilijk.
Dat ondervindt ook Jeugdhuis De Branding. JHOB, Jeugdhuisondersteuning Brussel, gefinancierd door de VGC, investeerde veel energie in het creëren van een dynamiek.
De bouw van de muziekstudio gebeurde door de jongeren zelf en zorgde voor responsabilisering. De jongeren van de studio organiseerden ook een groot rapconcert op het Mercierplein.
Toch bracht dit niet de verhoopte dynamiek in De Branding. Gemeente en VGC werken samen om meer activiteiten en meer volk in De Branding te krijgen. Oa met een oproep voor losse groepjes jongeren die elk één bepaalde dag per week/maand het jeugdhuis kunnen gebruiken voor hun (tijdelijke) werking/project. Ook dit bleek echter moeilijker dan verwacht.
De bibliotheek probeert eveneens de jongeren meer plaats te geven. De jongerenafdeling werd verplaatst van de kinder- naar de volwassenenafdeling. Een nieuw gebouw zou echter meer mogelijkheden kunnen creëren. Samen met De Branding organiseert de bibliotheek een aantal specifieke activiteiten voor jongeren.
Onderwijs
Het Nederlandstalig onderwijs in Brussel groeit nog steeds. Het dossier voor de uitbreiding van school Poelbos heeft, buiten onze wil, lang aangesleept. Vandaag hebben we eindelijk de bouwvergunning, de Vlaamse Gemeenschap voorziet bovendien een extra budget owv de fel gestegen prijzen. De bouw kan dus beginnen. Deze bouw zal gepaard gaan met een herstructurering van het gemeentelijk Nederlandstalig onderwijs, waardoor elk kind dat begint in de kleuterklas ook zeker is te kunnen doorstromen naar het lager onderwijs.
Eveneens op het vlak van infrastructuur maakten we werk van groene speelplaatsen. Eerst in school Van Asbroeck, nadien in school Vandeborne. Een groene speelplaats verhoogt de kwaliteit van de pauze en daardoor het welbevinden van kinderen en leerkrachten.
Wij werken heel actief in het kader van Brede school. Brede School legt de link tussen school en wijk, school en ouders, school en buitenschoolse activiteiten en is in die zin een belangrijk instrument in het kader van gelijke onderwijskansen. Onze twee brede schoolcoördinatoren werken intensief samen met de ploeg van zowel onderwijs als cultuur of muziekacademie en bibliotheek.
Zoals overal hadden onze scholen het moeilijk in de Covidperiode. Directies en leerkrachten deden er echter alles aan om ervoor te zorgen dat niemand uit de boot valt. Eén van de vele projecten in dit kader zijn de Taalprikkels.
De geplande test met immersie-onderwijs kon helaas niet doorgaan omdat directies en leerkrachten de handen en het hoofd vol hadden met het beheer van de Covidsituatie.
Op het vlak van mobiliteit zijn onze scholen gesensibiliseerd rond verkeersveiligheid. Zij gebruiken alle mogelijke middelen om kinderen te vormen in het verkeer en ouders te sensibiliseren. Heel concreet was er ook het project van voetgangersrijen tussen de school en de muziekacademie.
Dé grote uitdaging voor onze scholen is het leerkrachtentekort. Onze scholen werkten, net als de meeste scholen, al te vaak met een onvolledig lerarencorps. Op termijn vormt dit een bedreiging voor de onderwijskwaliteit. Wij hopen op maatregelen van de Vlaamse Gemeenschap om extra leerkrachten aan te trekken die onze gemotiveerde ploeg kunnen aanvullen.
Contact:
· Nathalie De Swaef : 0473 78 81 92
· Kabinet De Swaef (NL) : 0495 81 27 95